Freewriting: wat is dat en wat heb je eraan?

3 minuten lezen

---

Tovermiddel voor creativiteit en tegen je kritische stem

Free writing is een prachtige, zachte manier om schrijfproblemen te lijf te gaan. Je komt erdoor in een schrijfmood als je niet goed op gang komt, het helpt je creativiteit los komen en het is perfect om die stem in je hoofd die je bij alles wat je schrijft bekritiseert op een zijspoor te zetten.

Wil jij het ook eens proberen? In dit artikel meer achtergrond over free writing: wat je eraan hebt, hoe je het doet met de 5 regels, de twee varianten en bemoedigende/stimulerende woorden, zodat je het ook echt gaat doen en blijft volhouden. Wil je nog meer weten, dan vind je onderaan 3 boeken die er nog dieper op ingaan.

Wat houdt freewriting in?

Simpel gezegd is het continu schrijven, zonder je pen van het papier te halen gedurende een vooraf bepaalde tijdseenheid. Je schrijft letterlijk alles wat in je hoofd komt op. Ook wel braindump genoemd. Verderop vind je meer in detail hoe je dit doet en wat erbij komt kijken.

Wat heb je aan freewriten?

Met freewriting: trek je schrijffases uit elkaar

Schrijven bestaat uit verschillende fases, waaronder het schrijven zelf, ofwel het creëren, en het bijschaven, ofwel het bekritiseren. Freewriten is een bewuste manier om die fases uit elkaar te halen: je schakelt de criticus uit en bent alleen nog aan het creëren. Dat betekent dat je gedachten – rijp en groen – vrij kunnen stromen, zonder zelfcensuur en zelfkritiek. De chaos uit je hoofd komt op papier, waarna je in de volgende fase kunt gaan structureren en bijschaven. Of niet (zie verderop).

Met freewriting: trek jezelf weer vlot als je vast zit met schrijven

Als je merkt dat het schrijven even helemaal niet gaat, dat de woorden niet komen, dat je meer schrapt dan schrijft, kun je met free writing letterlijk afstand nemen. Je gaat als het ware over op een andere schrijfmodus, een modus waarin je een nieuwe schrijfbron in jezelf aanboort, zodat je merkt dat de woorden tóch komen.

Na het free writen blijkt vaak dat je weer verder komt met de tekst waar je aan bezig was.

En dat geeft je uiteindelijk ook het zelfvertrouwen dat je best kunt schrijven en zelfs dat je jezelf weer vlot kunt trekken als je vast zit. Hoe geweldig is dat?

Met freewriting: maak je je schrijfspier sterker

Voor schrijven geldt: hoe meer je oefent hoe beter je erin wordt. Net zoals eigenlijk voor alle vaardigheden die je (nog) niet zo goed onder de knie hebt. Kun je de marathon lopen als je nog nooit hebt hardgelopen? Je traint (onder andere) stap voor stap je spieren, tot ze zo sterk zijn dat ze je al die kilometers lang kunnen dragen.

Zo moet je dat ook zien bij schrijven: hoe meer je schrijft, hoe sterker je ‘schrijfspier’ wordt.

Met freewriting: heb je minder last van belemmerende gedachten bij het schrijven

Free writen maakt je opmerkzaam op al die gedachten en emoties in je, die continu om aandacht vragen. Door daar bij stil te staan kun je ze later op de dag makkelijker ‘laten’ zonder dat het je taak beïnvloedt.

Je doorziet makkelijker dat je gedachten maar gedachten zijn, je gevoelens maar gevoelens en je emoties maar emoties: of je nu chagrijnig bent of moe, twijfelt of je wel kunt schrijven, denkt dat dat wat je schrijft bagger is: het maakt niet uit. Je ontdekt dat je toch gewoon schrijft.

Met freewriting: doe je nieuwe inspiratie op

Als je trouw blijft schrijven merk je wat je werkelijk dwars zit, waar jij werkelijk mee worstelt en waar je werkelijk naar verlangt. Je angsten, dromen, frustraties. Misschien krijg je nieuwe inzichten, vind je inspiratie. Het kan allemaal.

Met freewriting: wordt je focus op je echte werk groter

Iedere morgen vlak na het opstaan op deze manier schrijven heeft nog een extra voordeel. Dan gooi je alles eruit wat je onbewust parten speelt of dwars zit: alle vraagtekens over jezelf, je werk, je kinderen, je twijfels, alles wat je nog moet doen; het kan zo uit je hoofd op papier stromen.

Daarmee dwarrelt het niet langer vrij door je hoofd en je zo van je eigenlijke schrijftaak afhouden. Dat maakt dat je je beter kunt concentreren op je eigenlijke schrijven.

Met freewriting: gaat schrijven makkelijker

Freewriten gaat je, als het goed is, moeiteloos af. Dat kan haast niet anders, want je al die gedachten en glimpsen van gedachten malen continu door je heen. Misschien wel per seconde een gedachte. Die hoef je alleen maar te vangen en op te schrijven.

Dat is haast niet bij te houden (hoeft ook niet). In ieder geval blijft je pen daardoor in beweging, je schrijft en schrijft en voor je het weet heb je een bladzijde vol.

Jij, die altijd zei dat je niet kon schrijven! Stel je eens voor wat dat voor je zelfvertrouwen doet. Zie je wel, jij kan ook schrijven. Dat gevoel, daar gaat het om. Dat neem je mee als je formele stukken schrijft, waardoor dat ook gemakkelijker gaat. Is het idee…

Met freewriting vergroot je je creativiteit

Men zegt dat freewriting je creativiteit verhoogt. Veel mensen die stug volhouden met dit free writen zeggen dat ze hier de beste ideeën van krijgen. Ik kan hier overigens geen wetenschappelijk bewijs voor vinden (niet heel lang gezocht), wel vertellen diverse mensen dat het werkt.

Zo simpel dus.

Waarom doet dan niet iedereen aan free writing ?

Omdat je de methode moet kennen en goed moet toepassen, en vervolgens moet je het zien vol te houden. Het heeft namelijk pas echt effect als je het iedere dag doet. Of in ieder geval een paar keer per week, week in week uit. Misschien wel jaar in jaar uit.  Dat is nog wel eens een puntje…

Het kan helpen om een vast tijdstip op de dag te nemen. Vlak nadat je bent opgestaan bijvoorbeeld. Of zodra je achter je bureau gaat zitten. Het voordeel van zo vroeg beginnen is dat je hoofd helemaal leeg maakt voordat je je dag begint, zodat je  daarna helemaal kunt focussen op wat je die dag wilt gaan doen, zonder storende gedachten en emoties.

Verder nog goed om dit te weten:

Er zijn twee varianten voor freewriten:

Die waarbij je alles schrijft wat in je hoofd opkomt en die waarbij je focust.

Variant 1: Schrijf helemaal vrij

Je schrijft alles op wat er in je hoofd opkomt, zonder voorwaarden, zonder restrictie. Dan kan het gaan over je kat die zo lekker ligt te spinnen, het warme of koude weer, wat je op je bureau ziet liggen, je zorgen over je oude moeder of je zieke kind, de schoenen die je wilt gaan kopen….

Variant 2: Gefocust freewriten

Je schrijft over een specifiek onderwerp of een vraag. Je vraagt je bijvoorbeeld af waar je volgende blog over moet gaan of je wilt dieper in een bepaald probleem duiken. Die vraag of dat onderwerp zet je bovenaan je pagina’s en vormt je uitgangspunt. Vervolgens ga je weer schrijven en schrijven. Misschien gaat niet alles wat je schrijft over die vraag of dat onderwerp, net als bij de vrije freewriting laat je je gedachten gewoon gaan. Toch helpt die focus wel om dichter bij het onderwerp te blijven.

Je kunt het hierbij laten, maar je kunt ook nog meer focus aanbrengen:

• Schrijf 5 minuten, lees dan je stuk na en omcirkel 3 woorden die je het belangrijkst vindt. Schrijf deze 3 woorden bovenaan aan nieuw vel papier en ga opnieuw 5 minuten vrij schrijven. Eventueel herhaal je dit nog een keer.

Nog wat aanwijzingen:

Je schrijft alleen voor jezelf, je hoeft je tekst aan niemand te laten lezen (tenzij je dat heel graag wilt).

Overweeg om je pagina’s zelf niet eens meer te lezen. Gooi ze bijvoorbeeld direct weg nadat je ze hebt geschreven.

Waarschijnlijk gaan je gedachten sneller dan je pen. Geeft niet. Schrijf maar gewoon door, desnoods flarden van gedachten.

Als je wilt herlezen: doe dat dan pas na een aantal weken, als je de eerste hobbels van het free writen hebt genomen.

En een aanmoediging: het kan niet fout gaan

Misschien is het wennen om zo ongecensureerd te schrijven. Misschien komen er wel allemaal gedachten boven van ‘Ik doe het niet goed’ en merk je opeens dat je toch aan het schrappen bent. Geeft niets. Zodra je dat merkt, ga je weer verder met schrijven en schrijf je weer op wat er boven komt. Dus ook gedachten als ‘wat ben ik toch stom bezig’, ‘ik schrijf alsmaar over mezelf en dat wil ik niet.’

Boeken over freewriting

• Peter Elbow heeft het begrip freewriting ‘uitgevonden’. Misschien kun je het wel toeval noemen: hij had zelf moeite met schrijven en schreef zomaar voor zichzelf, 3 jaar lang. Dit werd uiteindelijk zijn eerste boek Writing without teachers. Inmiddels is Elbow emeritus hoogleraar Engels van de universiteit van Massachusetts, Amherst. Overigens heb ik zijn boek (nog) niet gelezen, wel een stuk eruit.
• Julia Cameron, The Artist’s Way, gebruikt freewriten om af te komen van een blokkade op creatief gebied. In haar boek helpt ze je met gerichte oefeningen, waarbij free writing, wat zij de morning papers noemt, een centrale plaats inneemt.
• Nathalie Goldberg, Schrijven vanuit je hart. Ik krijg vaak de tip dat boek te lezen. Dit is een verzameling van een soort columnachtige stukken over schrijven. Het boek staat bij mij in de kast, maar ik moet eerlijk bekennen dat ik er niet zoveel aan heb gehad, de vorm bevalt mij niet zo. Ik kom er niet echt doorheen. Maar jij misschien wel.

Wil jij hulp bij schrijven?

Vind je het lastig om dit vrij schrijven vol te blijven houden? Wat zeg je van een personal aanmoediger? Een stok achter de deur? Dat wil ik best voor je zijn. Maak een afspraak met me (Leonore@deschrijfster.nl) en dan kijken we welke hulp jij nodig hebt om vrij te schrijven.

Neem contact met me op

---