Van Baggertekst naar Betertekst

3 minuten lezen

---

Van alles heeft ze gedaan aan haar schrijfblokkades. Tevergeefs. Ze heeft nog 1 idee, dat ik aanvankelijk volledig in de wind sla. Tot we de puzzel naar de oorzaak van haar blokkade weten te leggen. Lees over deze puzzel en hoe die haar helpt met schrijven.

Vertel haar wat over schrijfblokkade. Alle hoeken en gaten van het blok heeft ze ondervonden en ze is het zo zat. Al jaren doet ze pogingen ervan af te komen. Zonder succes. Maar nu heeft ze een idee: ze wil van mij oefenteksten krijgen, waar ze ‘foute’ zinnen moet aanstrepen en daarna verbeteren.

Heeft dit te maken met schrijfblokkades?

Ik aarzel. Wat zij voorstelt is onderdeel van mijn traject Scherp, zakelijk schrijven. Dat is voor mensen die geen moeite hebben met schrijven, en niet voor mensen die ermee worstelen.

Bovendien, de teksten die ze uiteindelijk produceert zijn echt goede teksten, zij heeft het helemaal niet nodig om te leren hoe je een goede tekst schrijft. Denk ik. Ik word zelfs wat ongeduldig als ze bij haar voorstel blijft. Want volgens mij gaat dit niet werken.

Wat gebeurt er precies als je blokkeert?

Oké, tijd voor de vraag waar ik eigenlijk altijd mee begin: Wat gebeurt er als je gaat schrijven? Wat doe je precies?

Ja, duh, ze blokkeert.

Of nou ja, toch niet, want er komt wel wat op papier. Maar ze weet zo goed hoe het vervolgens gaat, dat ze er nu al tegenop ziet, ook al hoeft ze op dit moment niets te schrijven.

Het begint met uitstellen

Ze begint met uitstellen, iets wat bijna iedere blokkeerde overkomt.

Uitstelgedrag dus. Alhoewel. Als ik dit zo opschrijf klinkt het nog mild. De uitstelduivel vergalt namelijk dagenlang haar gewone werk en al het andere dat normaliter plezierig is. Het voelt alsof er een band om haar hoofd zit die continu zit te drukken, bij wat ze ook doet.

Een batterij vol belemmerende gedachten

En dan is er nog de eindeloze rij kritische gedachten die maar op blijven komen, zoals ‘ik kan toch niet schrijven’, ‘ik heb er ook helemaal geen zin in’, ‘dit gaat me vast weer weken kosten’, ‘dit wordt weer niet goed’. Ze grijpt naar haar keel, omdat ze het letterlijk benauwd krijgt, zelfs als ze er alleen maar over vertelt.

Jaa, dat is wat ik altijd hoor als ik mensen begeleid die worstelen met schrijven. Het zijn ook zulke logische gedachten als je altijd vast komt te zitten.

Ze zijn niet de oorzaak van de blokkade, maar staan herstel wel in de weg. Want wie dit soort gedachten heeft, blijft opzien tegen schrijven. Dat is de blokkade haast over jezelf afroepen.

De lading van de gedachten afhalen

In de schrijfcoachtrajecten pakken we die gedachten soms rechtstreeks aan. We zoeken bijvoorbeeld naar tegenvoorbeelden, we benoemen ze, en leren hoe je ze aan de kant kunt schuiven. Soms laat ik ze voor wat ze zijn en laat de e zoeken naar positieve schrijfervaringen uit het verleden, die er vaak ook wel zijn. Of ik zorg ervoor dat er positieve ervaringen ontstaan, via de schrijfopdrachten die ik geef.

Deze aanpakken is ze voorbij. Ze kent haar gedachten wel, en kan ze ook wel opzij schuiven, maar het helpt haar niets.

Gedachten op papier

Uiteindelijk komt er ook wel wat op papier. Of nou ja, niet onmiddellijk. Je weet wel, eerst nog even de woonkamer stofzuigen ofzo.

Goed, na twee weken op deze manier worstelen staat er wat ‘bagger’ op papier. Ze kijkt erbij alsof ze een uitgeperste citroen moet opdrinken en die heel lang in haar mond moet houden.

Prachtig, zeg ik. Je krijgt je gedachten dus uit je hoofd. Er zijn mensen die zelfs dat niet voor elkaar krijgen.

De stadia van het schrijven

Heb ik je wel eens verteld van de verschillende schrijfstadia, vervolg ik.

Ja, al lang. Ze weet heus wel dat je niet gelijk de definitieve versie hoeft te schrijven, dat je eerst je gedachten maar uit je hoofd moet krijgen en dan later kunt perfectioneren.

Daar heeft ze ook wel mee geoefend. Met als enige resultaat dat ze nog steeds baggerteksten schrijft. En dat onmiddellijk nog meer kritische gedachten naar buiten spuiten: ‘Krijg ik weer zo’n baggertekst’, ‘Die krijg ik toch nooit perfect.’

‘Ik ben nu eenmaal perfectionist’

Bovendien, ze is nu eenmaal een perfectionist. Daar is niets aan te doen.

Dus je krijgt die baggertekst nooit perfect?

Nee, inderdaad. Die bagger is nu juist het probleem. Ze weet dat de tekst niet goed is, maar ze heeft geen idee waar dat aan ligt. Dus daarna volgt het eindeloos boksen met woorden en zinnen. Of het is eerder gebokst worden door de woorden.

Geen enkel woord, geen enkele zin bevredigt. Bagger is het, bagger blijft het. Tot ze, moe gestreden, uit de uiterste krochten van haar hoofd, wat zinnen weet te persen die haar goedkeuring kunnen wegdragen. Ja, waar ze zelfs wel tevreden over is.

Geen grip op wat ze doet

En zo gaat het steeds. Die eindeloze worsteling, zonder ook maar een greintje gevoel dat ze grip heeft op wat ze doet.

Ping. Opeens zie ik het:

Oooh, je blokkeert omdat je geen idee hebt hoe je van bagger naar beter komt.

Jaa, zegt ze, ik doe altijd maar wat, maar heb geen idee wat ik doe en hoe ik dan tot die goede versie kom.

Haar voorstel is toch zinnig

Eigenlijk had ze het direct al gezegd. Alleen had ik het aan de kant gegooid als onzinnig.

Maar zo onzinnig is haar voorstel niet. Behalve dat zij niet passieve zinnen hoeft te gaan herkennen, want die herkent ze wel.

Goud maken uit bagger

Nu zie ik ook hoe ik haar kan helpen. Ik ga haar baggerteksten lezen, zodat ik zie wat er aan de hand is en wat er nodig is om er een Betertekst van te maken. En dan weet ik ook wat zij moet herkennen om van die bagger naar beter te komen en kan ik haar dus vervolgens de oefeningen geven die zij zo graag wil doen.

Zodat zij – eindelijk - zelf ontdekt hoe ze goud kan maken van die bagger.

Wat begon als traject ‘Verminder je worsteling met schrijven’, is over gegaan in ‘Scherp zakelijk schrijven’, maar dan met als doel om de worsteling te verminderen.  

Worstel jij ook al zo lang met schrijven?

Wil je weten wat maakt dat die worsteling maar door blijft gaan en door blijft gaan?

Laat mij je helpen zoeken naar de oorzaak, als eerste – noodzakelijke - stap naar vrijuit schrijven.

Neem contact met me op