Tekst beter te onthouden met tussenwoorden

3 minuten lezen

---

Pauzeren in je tekst

Mensen onthouden je presentatie beter als je regelmatig ‘eh’ en ‘uhm’ zegt. Blijkt. Misschien geldt dat ook voor teksten: eh’en en ummen in je tekst. Maar hoe doe je dat?

Mensen ergeren zich toch aan eh's?

Wel gek, die uitkomsten van het onderzoek. Voor mij zette het de wereld op zijn kop. Je hoort toch juist altijd dat mensen zich ergeren aan je ge-eh? En dat je die dus zoveel mogelijk weg moet laten en vloeiend moet gaan spreken?

Nu even tussendoor voor de kritische onderzoeker: ik heb deze conclusie uit een gepopulariseerd bericht en dus niet gecheckt bij het oorspronkelijke, wetenschappelijke artikel. Dus misschien zijn er wat mitsen en maren….

Beter onthouden na een ‘eh’

Maar hoe kan het dat mensen na veel ‘eh’ het verhaal beter onthouden?

Dat weten de onderzoekers niet. Ze hebben wel een vermoeden. Het eh’ of ‘uhm’ is een signaal voor de luisteraar dat de spreker moeite heeft om dat wat volgt goed te vertellen. Moeilijk!
Daarom denkt de luisteraar dat hij zelf meer moeite moet doen om te begrijpen wat de spreker zegt. Dus let hij beter op.

Eh in een tekst

Nu is de vraag: is het ge-eh ook door te trekken naar een geschreven tekst? Kun je ‘eh’s’ in een tekst inlassen waardoor de lezer de tekst beter onthoudt?

Tsja. Je gaat toch niet ‘eh’ halverwege je zin schrijven? Nee, dat werkt niet. Wat dan wel?

Varieer bewust in de lengte van je zinnen.

Voeg eens een zin van één woord toe. En gebruik equivalenten van het woord ‘eh’ . De oplettende lezer heeft al gezien dat ik dat in deze tekst ook heb gedaan.

Op die manier wordt schrijftaal meer spreektaal. Maar ja. Bij een blog of iets als dit e-zine kan dat nog wel. Hoe doe je dat bij een tekst over wetenschappelijk onderzoek?

Ik neem de proef op de som. 

Een willekeurige alinea uit een tekst

Hier de alinea die ik heb geschreven voor onderzoekers.

Dit stond er:

Een van de grootste knelpunten is dat de baten van stadslandbouw moeilijk in geld zijn uit te drukken, terwijl de kosten vaak evident zijn. Het kost nu eenmaal geld om grond aan te kopen en gebouwen neer te zetten. Maar dat stadslandbouw leidt tot minder zorgkosten of meer sociale ontmoetingen zijn ‘zachte’ baten die niet direct in euro’s zijn om te zetten. Dat betekent dat het lastig is voor gemeenteambtenaren om hun collega’s, de gemeenteraad en bestuurders te overtuigen van het nut van stadslandbouw.

Dit kan ik er van maken:

Een van de grootste knelpunten is dat de baten van stadslandbouw moeilijk in geld zijn uit te drukken, terwijl de kosten vaak evident zijn. Het kost nu eenmaal geld om grond aan te kopen en gebouwen neer te zetten. Maar wat levert het op? Zachte baten. Minder zorgkosten bijvoorbeeld of meer sociale ontmoetingen. Baten die niet direct in euro’s zijn om te zetten. Dat betekent dat het lastig is voor gemeenteambtenaren om hun collega’s, de gemeenteraad en bestuurders te overtuigen van het nut van stadslandbouw.

Wat vind je van de verandering?

Dit voorbeeld laat zien dat een soortement ‘eh’ ook in een andere tekst mogelijk is. Wel verandert de stijl dan, en dat zal veel onderzoekers afschrikken. Ik moet eerlijk bekennen dat ook ik me afvraag of je wel zo ver moet gaan. Toch is het goed om erbij stil te staan. Want het uiteindelijke doel van iedere tekst is toch dat de lezer hem onthoudt.

Daarom hier kort op een rij:

Hoe zorg je ervoor dat je lezer jouw tekst ook onthoudt?

• Denk heel goed na wat je wil dat je lezer écht onthoud. In mijn voorbeeld waren dat die ‘zachte baten’.
•  Benadruk dat wat je wil dat je lezer echt onthoud door:

a. Een heel korte zin of één inhoudelijk woord op te nemen.
b. Een tussenwoord op te nemen: Hoewel. Tsja.

Wil jij ook experimenteren met beter leesbaar maken van je tekst?

Bij het finetunen van je schrijfproces kunnen we een sparsessie afspreken. Dan geef ik jouw feedback en aanwijzingen en kijken we samen wat jouw tekst nog beter leesbaar maakt.

*Met dank aan collega-tekstschrijver Wout Sorgdrager die de gedachte uitwerkte van spreken naar schrijven voor tekstblog.

Neem contact met me op Download 'Schrijfproces finetunen'