Logisch denken maakt je tekst beter leesbaar

3 minuten lezen

---

Denk hiërarchisch, je tekst knapt ervan op

Je argeloze lezer laten struikelen over de chaos die jij in je hoofd hebt en zo op papier kwakt. Dat is niet zo moeilijk. Maar wist je dat je die chaos best makkelijk kunt omzetten in een vloeiende, leesbare tekst? Hieronder een voorbeeld. 

Als de zin zo saai en taai is

Misschien zie je zelf ook wel dat zo’n tekst niet deugt. Maar hoe krijg je die taaie stof nu een beetje in het gareel, zodat je lezer je tekst wél graag leest?

Lees mee in de best wel saaie, moeilijk leesbare tekst die ik van een lezer van mijn Schrijftips kreeg.

Hieronder één zin uit die tekst:

‘Door het project is de advisering kwalitatief op een hoger plan gebracht, thematisch uitgebreid met meer voor de gemeenten relevante thema’s en sluit beter aan bij de wensen en opgaven van de gemeenten.’

Eerst de inhoud verbeteren

Nu is er van alles aan de hand met deze zin, maar ik richt me nu eerst op de inhoud, dat is de eerste stap als je een tekst beter leesbaar wilt maken.

Hoe verbeter je zo’n zin?

Stap 1 Rafel de zin uiteen en kijk goed wat er eigenlijk staat

In dit geval is dat:

Dankzij het project

a)    is de advisering op een hoger plan gebracht

b)    is de advisering uitgebreid met thema’s die relevanter zijn voor de gemeenten;

c)     sluit de advisering beter aan bij de wensen en opgaven van de gemeenten.

Hiërarchie in de zin

Je ziet dat de zinnen b en c een uitwerking zijn van a. Ze laten namelijk zien op welke manier die advisering op een hoger plan is gebracht.

Je kunt ook zeggen dat er een hiërarchie bestaat tussen de zinnen:

De eerste (a) is de ‘baas’. De tweede en derde (b en c) de ‘werknemers’, die op hun beurt op gelijke hoogte staan.

Hoe kun je deze zin zo schrijven dat de inhoud beter overkomt, ofwel, dat de zin beter leesbaar en dus te onthouden is? Het hangt ervan af of de tekst ook korter moet, dus of je moet schrappen of niet.

Stap 2.1 Als je moet schrappen

Laat de hiërarchisch ‘hogere’ zin weg. Dat kan zonder problemen, kijk maar. De inhoudelijke informatie van die zin blijft gewoon overeind staan.

‘Door het project is de advisering thematisch uitgebreid met meer voor de gemeenten relevante thema’s en sluit (de advisering) beter aan bij de wensen en opgaven van de gemeenten.’

Stap 2.2 Als je niet hoeft te schrappen

Hoef je niet te schrappen, dan help je de lezer door de hiërarchie tussen de zinnen te laten zien: in woorden. Gebruik een woord dat het verband aangeeft tussen de zinnen.

In dit geval kan dat met het woordje ‘zo’, dat laat zien dat de tweede zin een uitwerking is van de eerste.

Bijvoorbeeld:

‘Door het project is de advisering kwalitatief op een hoger plan gebracht. Zo is die thematisch uitgebreid met meer voor de gemeenten relevante thema’s en sluit (hij) beter aan bij de wensen en opgaven van de gemeenten.

 Dat scheelt al. Maar er kan nog meer als je goed op inhoud analyseert:

Stap 3 Lees nog eens heel goed en beoordeel elk woord op relevantie

• ‘kwalitatief op een hoger plan‘ is dubbelop. Dus: ‘kwalitatief beter’ of op ‘een hoger plan‘.
• ‘thematisch uitgebreid’ en 'relevante thema’s' is ook dubbelop. Het eerste ‘thematisch’ kan weg.
• Je kunt je zelfs afvragen of ‘uitbreiding met relevante thema’s’ eigenlijk niet hetzelfde is als ‘beter aansluiten bij de wensen en opgaven van de gemeenten‘. Maar dat kan ik zo niet beoordelen.

Stap 4 Wil je het helemaal goed doen dan verander je ook de formulering

Bijvoorbeeld:

‘Dankzij het project is de kwaliteit van de advisering omhoog gegaan. Zo zijn er thema’s bijgekomen die relevanter zijn voor de gemeenten en ook sluit de advisering beter aan bij de wensen en opgaven van de gemeenten.’

En nu daag ik je uit om een nog mooiere zin of zinnen te maken van de oorspronkelijke zin. Want dat is zeker mogelijk en kun jij misschien wel beter dan ik.

Wil jij zelf een tekst leren schrijven die helder is?

In het traject Scherp Zakelijk Schrijven leer je alle ins en outs van het leesbaar schrijven. Precies op maat gemaakt voor jou.

Neem contact met me op Of download het bijbehoren ebook