Een krachtige beginzin is de start van een krachtige tekst

3 minuten lezen

---

Oud-columnist Henk Hofland (NRC) liep een blokje om als zijn eerste zin niet lukte. Zo belangrijk was voor hem die eerste zin.

Want ja, die eerste zin maakt of breekt je tekst. Lees maar.

Winnaar van de PC Hooftprijs

Hofland sprak over zijn beginzin in een interview met de Volkskrant. Hij had toen net de P.C. Hooftprijs gewonnen:

‘Ik noteer mijn punt, dan begin ik aan mijn eerste zin, ik hoop dat die lukt, lukt die niet dan moet ik een blok omlopen.’ (16-05-2011)

Geroutineerd schrijver

Hofland, op dat moment 84 jaar oud, inmiddels overleden, heeft in zijn leven zeker honderden columns geschreven. Je zou denken dat hij wel wist hoe je de beste beginzin schrijft en dat hij geen moeite meer had met de start van een bericht of artikel.

Niet dus.

Misschien is het juist wel andersom. Als ras-columnist hechtte hij zoveel waarde aan die eerste zin dat hij daar heel veel tijd voor over had.

Stug verder gaan

Voor de rest van zijn column was het voor hem een kwestie van stug verder gaan. In hetzelfde interview vervolgt hij namelijk:

“Lukt die (beginzin) wel, dan snuffel ik verder: van het ene kom ik op het andere. Je bouwt, zoals je ook met een blokkendoos bouwt, of een machientje.”

Het belang van die beginzin

Die eerste zin bepaalt dus hoe de rest van je artikel verloopt. Heb je een goede, dan volgt de rest van het artikel daar haast als vanzelf uit.

Bovenal, die eerste zin scheidt je lezers van je niet-lezers

Ga maar na: bij een vage, moeilijk leesbare zin gaat alleen de heel gemotiveerde lezer verder. Alle andere haken af.

Een zin die spanning oproept, verrast of aansluit bij een gevoel dat leeft bij je doelgroep, triggert juist om te gaan lezen.

Een hele batterij beginzinnen

De proef op de som: ik heb een aantal beginzinnen verzameld om je te laten zien dat het echt uitmaakt hoe die eerste zin eruit ziet.

Ik heb deze zinnen gehaald uit twee magazines van Wageningen University & Research (Syscope en Kennis Online), uit het wetenschapskatern van NRC Handelsblad en uit Hypothese, een blad van NWO.

Hieronder de beginzinnen:

• Het is de nachtmerrie van elke adviesorganisatie.
• Het bodemleven heeft een imagoprobleem.
• Een oud mysterie is weer dichterbij een oplossing.
• Een smakelijk appeltje dat milieuvriendelijk is te telen.
• Het traject Het nieuw veehouden is eigenlijk een vervolgstap op het in groepen werken aan meer algemene toekomstbeelden voor een duurzame veehouderij.
• Walmart was in 2009 de drijvende kracht achter de oprichting van The Sustainability Consortium (TSC).
• Bokma is betrokken bij twee projecten waarin wordt gewerkt aan een antibiotica-arme of vrije keten.
• Het is heet en droog in de uitgestrekte woestijnvlakte die het grensgebied vormt tussen Kenia en Ethiopië.

Merk je verschil tussen de beginzinnen?

Natuurlijk spreekt het ene onderwerp je meer aan dan het andere.

Maar als je dat buiten beschouwing laat: zijn er zinnen bij die uitnodigen om verder te lezen? En denk je bij andere: hm, misschien wel, maar het zal me wel moeite kosten?

Niet overdrijven

Misschien zeg je nu: leuk een aardig, maar ik wil niet overdrijven.

Ik begin mijn artikel liever op een meer zakelijke manier, en niet met van die zogenaamd leuke woorden als ‘nachtmerrie’ en ‘imagoprobleem’.

Natuurlijk moet wat je schrijft goed voelen en passen bij wat jij zelf prettig vindt om te schrijven. Ieder heeft nu eenmaal een eigen schrijfstijl.

Bovendien maakt het ook uit waar je artikel terecht komt. Voor een landelijk dagblad gelden andere wetmatigheden dan voor een tijdschrift dat uitsluitend naar vakgenoten gaat.

Wil jij dat je artikel gelezen wordt?

Als jij tevreden bent met die ene lezer die elk artikel van je wel zal lezen omdat die alles over jouw onderwerp wilt weten, oké. Maar als je een groter publiek wilt bereiken, dan helpt het echt om met een krachtige zin te beginnen.

Schuchter of met veel branie.

Stel je nu eens voor

Stel je nu eens voor dat je een kamer binnengaat.

Misschien ben je van nature wat schuchter en klop je zo zacht op een deur dat de mensen in die ruimte je nooit zullen horen. Je gaat naar binnen en gaat stilletjes staan luisteren naar wat de anderen te vertellen hebben.

Of ben je juist iemand die na een ferme klop de deur openzwaait en met een joviale stem een hele goedemorgen wenst? Alle ogen zijn gelijk op jouw gericht en ieder wacht in spanning wat je te vertellen hebt.

Net zoals bij jouw tekst

Zo werkt het ook met het begin van je artikel.

Als je net een beetje overdrijft, meer spanning of meer verbeelding in je eerste zin legt, richt de lezer zijn aandacht haast automatisch op jouw artikel. Die lezer heb je dan al mooi binnengehaald!

Heb jij lef?

Een krachtige beginzin heeft te maken met lef

Durf je veilige onderwerp te verlaten en begin op een manier die de aandacht trekt. Die misschien voor je gevoel wat schreeuwerig is. Dan bereik je zeker weten heel veel mensen die jouw stuk beginnen te lezen.

Bij dezen daag ik je uit: toon lef en kom binnen met een krachtige eerste zin.

Wel een waarschuwing: je hoeft het niet te doen op de Hoflandmanier. Die eerste zin mag je best pas later schrijven.

Wil je nog een zetje om meer lef te vertonen?

Vraag eens een sparsessie aan. Dan kijk ik samen met jou welke formuleringen goed bij jou en je artikel passen.

Neem contact met me op