Abstracte tekst omzetten in concrete woorden

3 minuten lezen

---

En waarom je dat zou doen

Abstract schrijven gaat je gemakkelijk af. Je weet dat je beter concrete woorden kunt schrijven, maar hoe krijg je dat voor elkaar? Je zoekt tips en trucs. En die zijn zat te vinden op internet, net als in dit artikel. Helpen die tips? Soms. Soms ook niet. Dat wil niet zeggen dat het jou nooit zal lukken, maar wel dat je wellicht nog wat meer hulp nodig hebt….

Mogelijk kun je aan de hand van de voorbeeldzinnen je eigen tekst concreter maken. Maar wees niet teleurgesteld als dat niet lukt. Aan het eind van het artikel leg ik je uit waarom het echt niet gek is als een paar tips niet voldoende helpen.

Eerst geef ik je 2 zinnen die inhoudelijk precies hetzelfde lijken en dat toch niet zijn:

Hieronder de voorbeeldzinnen

Neem zin 1:

Hamburg is de Europese recordhouder op het gebied van het aantal bruggen.

En neem zin 2. 

In Hamburg kun je het hoogste aantal bruggen tellen in Europa.

Het maakt niet uit welke zin je leest:

Bij beide weet je dat je in Hamburg moet zijn als je zoveel mogelijk bruggen wilt zien in één stad. Beide zinnen vertellen dus hetzelfde. Ze hebben exact dezelfde inhoud. Toch?

Niet dus.

Als je mensen vraagt hoe geloofwaardig ze de twee zinnen vinden, wijzen ze de tweede zin aan als meer ‘waar’. Dus: bij de tweede zin geloven ze eerder dat het echt waar is dat Hamburg de meeste bruggen van heel Europa heeft.

Dat laat zien dat er toch verschil tussen de twee zinnen.

 

Twee vrijwel identieke zinnen, verschillend oordeel

Hoe kunnen twee vrijwel identieke zinnen, toch verschillende beoordeeld worden?

Dat heeft te maken met het gevoel dat ze uitstralen. De eerste zin geeft het gevoel dat  de schrijver ergens omheen draait. Bijvoorbeeld met zo’n woord als ‘recordhouder’. Of ‘op het gebied van’. Dus toch wat leugenachtig….

De tweede zin is veel concreter. Hij roept een simpel, ondubbelzinnig beeld bij je op: je ziet haast al voor je hoe jij die bruggen aan het tellen bent. Dat maakt de tweede zin concreter.

Kortom: Concreet roept het beeld op van betrouwbaar.

Abstracte woorden voelen minder betrouwbaar

Ik heb dit natuurlijk niet zelf verzonnen, maar uit een wetenschappelijk artikel uit 2010 van twee onderzoekers, Jochim Hansen van New York University en Michaela Wänke van University van Basel. Zij lieten mensen zinnen lezen, concrete en abstracte, en vroegen hen te beoordelen hoe betrouwbaar ze vonden wat ze lazen.

Best bijzonder:

Hoe concreter je schrijft en formuleert, hoe eerder mensen geloven dat het waar is wat je schrijft

Voor degenen die willen weten waarom dat zo is:

Hansen en Wanke geven 3 redenen waarom mensen een concreet geformuleerde zin eerder geloven dan een meer abstracte zin:

• Ons brein verwerkt concrete zinnen sneller en dat snelle en makkelijke associëren we automatisch met de waarheid.
• We kunnen ons makkelijker een beeld vormen in ons hoofd van concrete zinnen. En als iets makkelijker is voor te stellen, is het ook later makkelijker weer naar boven te halen waardoor we het sneller zien als ‘ waar’.
• Bovendien vinden we dat wat we ons kunnen voorstellen gelijk logischer dan als we ons er geen voorstelling van kunnen maken. Dat draagt er ook weer aan bij dat we de informatie eerder betrouwbaar vinden.

Als je dus wilt dat je lezers jouw teksten geloven, wees dan zo concreet mogelijk.

Hoe?

Mogelijkheden om je tekst te concretiseren:

• Dring door tot de kern: niet eten maar dessert, niet dessert maar yoghurt, niet yoghurt maar Bulgaarse yoghurt, niet Bulgaarse yoghurt maar biologische Bulgaarse yoghurt .
• Voer iemand op in je zinnen, een zogenoemde ‘actor’. Dat betekent onder andere dat je geen lijdende/passieve zinnen gebruikt zonder onderwerp; dat zijn zinnen met ‘worden’ erin. De slagroomspuit wordt gevuld.
• Laat die persoon iets doen. Dat volgt automatisch uit het vorige bolletje. Het jongetje vult de slagroomspuit.
• Gebruik betekenisvolle woorden. Het jongetje propt de slagroomspuit vol.

Nu lijkt het heel logisch en daarmee makkelijk als je deze voorbeelden volgt. Lastiger wordt het als je die voorbeelden wilt toepassen in je eigen tekst. Ik weet er alles van. Concreet schrijven is een vaardigheid. Ben je dat niet gewend dan moet je dus een nieuwe vaardigheid aanleren.

Ik weet niet hoe het met jou zit, maar als ik voor het eerst een muurtje probeer te metselen of wil leren piano spelen, dan kan ik na een paar tips nog niet echt metselen of piano spelen.

Zo is dat ook met schrijven. Wil je écht beter leren schrijven dan schiet je met hulp veel sneller op en bereik je resultaten die je in je eentje niet zo snel voor elkaar krijgt.

Wil jij hulp om beter en concreter te schrijven?

Ik help je graag. Mail mij (Leonore@deschrijfster.nl) en we maken een telefonische afspraak om uit te zoeken wat jou helpt om concreter en beter te schrijven. Je kunt ook lezen over mijn traject Scherp Zakelijk Schrijven.